Chcąc pomóc bocianom i przywołać je do posesji – nie wystarczy oferta w postaci miejsca na gniazdo. Potrzebne jest jeszcze miejsce zdobywania pokarmu. Czyli u boćków też liczy się – sypialnia i stołówka. Bocian to typowy ptak tradycyjnego krajobrazu rolniczego. Lubi fragmenty łąk, pastwisk, a zwłaszcza miejsc, gdzie prowadzony jest wypas krów – to wyniki nowych badań prowadzonych przez połączone sił badaczy z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, Uniwersytetu w Cambridge (Wielka Brytania) i Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Krowy mogą ogrywać kolosalne znaczenie w ochronie bociana białego – mówi Adam Zbyryt z PTOP, główny pomysłodawca i wykonawca prac terenowych. - Nasze badania przeprowadzone w ekstensywnym krajobrazie rolniczym północnej Polski potwierdzają, że wpływają one na zwiększanie sukcesu łowieckiego u tych ptaków. Na obszarze tym krowy w większości gospodarstw rolnych przebywają cały sezon na zielonych pastwiskach. Nic zatem dziwnego, że jest to rejon najliczniejszego występowania bocianów w Polsce. Ptaki te, to prawdziwa ikona krajobrazu rolniczego, a krowy, stanowią ważny czynnik, który wpływa na ich występowanie. Przeprowadzone badania nad skutecznością łowiecką bocianów w pobliżu krów zdradzają po części mechanizm, który za tym stoi. Bociany białe, mimo że podejmowały podobną liczbę prób polowania w czasie żerowania z krowami i samotnie, to przy krowach schwytanie ofiary jest znacznie częstsze. W przypadku bocianów żerujących przy krowach prawie 90% prób polowania kończyło się sukcesem, a w przypadku ptaków polujących samotnie, niecałe 60%. Mało tego, bociany w obecności krów nie tylko chwytały więcej ofiar, ale robiły to znacznie mniejszym wysiłkiem, który wyraża się tym, że przemieszczały się na znacznie mniejsze odległości. Poza tym sukces łowieckie bocianów przy krowach był bardziej stabilny w ciągu całego dnia, niż ptaków żerujących samotnie. W tym drugim przypadku był on najniższy w godzinach okołopołudniowych i wzrastał pod koniec dnia, ale nigdy nie osiągał takiej efektywności jak w pobliżu krów. Innym ciekawym wynikiem było to, że wzrost liczby krów na pastwiskach, wiązał się z większym sukcesem łowieckim. Z punktu widzenia ewolucyjnego interesująca może być geneza takiego zachowania. Bociany prawdopodobnie przeniosły je na północną półkulę, gdzie obywają lęgi, z obszarów południowych, czyli afrykańskich zimowisk, wraz z rozwojem rolnictwa w Europie. Ptaki, które wcześniej żerowały z wielkimi przeżuwaczami na sawannie, zastosowały zdobyte doświadczenia w nowym miejscu. Troszkę to przypomina nasze wcześniejsze badania wykonywane w Afryce nad układem: duże ssaki roślinożerne –ptaki – uzupełnia prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Wyniki badań niosą interesujące i ważne implikacje z zakresu ochrony czynnej i zachowania tradycyjnego krajobrazu rolniczego. Aktualnie programy reintrodukcji bocianów białych w wielu miejscach w Zachodniej Europie polegają na dokarmianiu ptaków (rybami lub kurczakami podawanych na specjalnych platformach). Zamiast tego typu dość kontrowersyjnych działań, można by przewracać wolny wypas krów, co jest bardziej przyjazne przyrodzie. Poza tym, to naprawdę wspaniały, sielski niemalże widok– wolno pasące się krowy i chodzące wśród nich bociany – zgodnie mówią badacze.
Źródło: Zbyryt, A., Sparks, T.H., & Tryjanowski, P. 2020. Foraging efficiency of white stork Ciconia ciconiasignificantly increases in pastures containing cows. Acta Oecologica 104, 103544 Open access: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1146609X20300369
