OTWARCIE SZKOŁY
21 listopada 1870 r. godzinie 11.00 dokonano oficjalnego otwarcia szkoły i jej poświęcenia, w gronie znamienitych gości, m.in. przedstawicieli Bazaru, Centralnego Towarzystwa Gospodarczego, władz kościelnych oraz przedstawiciela donatora Cieszkowskiego, a także młodzieży i kadry nauczycielskiej.
„Sapias et liberabelis” – Mądrość i Wolność wypowiedział Juliusz Au w przemówieniu inauguracyjnym, zwracając także uwagę na fakt …”Choć Szkoła w tej chwili nie ma akademickiego zakresu, wyznacza sobie pole działania dalej sięgające”…
W dniu otwarcia stan materialny i prawny szkoły przedstawiał się następująco: 5 profesorów i 9 uczniów, mieściła się budynku akademickim przerobionym z ośmioraka. W budynku było 5 sal, 4 pokoje wielkie, 4 pokoje małe, kuchnia i spiżarnia, biblioteka, czytelnia, laboratoria. Miała także internat na 24 uczniów.
Wśród darczyńców szkoły, obok A. hr. Cieszkowskiego, znaleźli się m.in. Józef Mielżyński przekazując 100 000 talarów na rzecz szkoły, Spółka Bazarowa corocznie przekazywała 1000 talarów zasiłku. Ze składek osób prywatnych zebrano 5 000 talarów, a Fabryka H. Cegielskiego dostarczyła jako dar narzędzia do prób i doświadczeń.
Żabikowo stało się miejscem skupiającym cały naukowy rolniczy ruch Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W szkole wykładano ponad 30 przedmiotów (w tym uprawę roli, chów zwierząt, chemię fizykę, geologię, mineralogię), prowadzono seminarium ekonomiczne, laboratorium i ogród botaniczny, laboratorium zoologiczne i chemiczne.
W KRONIKARSKIM SKRÓCIE …
- Założenie Towarzystwa Literacko-Rolniczego jako miejsca wymiany myśli dotyczących rolnictwa, historii i literatury.
- Założenie Towarzystwa Bratniej Pomocy jako instytucji udzielającej pożyczek i stypendiów potrzebującym słuchaczom.
- Budowa sześcioraka jako kolejnego internatu dla uczniów.
- Otwarcie Stacji chemicznej i kontroli nasion, która pod kierunkiem prof. Józefa Dembego świadczyła pracę na rzecz rolnictwa wielkopolskiego.
- Otwarcie Biblioteki ze zbiorami ponad 800 tomów.
- Założenie w Żabikowie ogrodu botanicznego (Ignacy Kluz).
- Założenie pól doświadczalnych na potrzeby badań naukowych nad roślinami uprawnymi (Szczęsny Kudelka).
- Ukończenie Szkoły przez pierwszych trzech absolwentów.
- Odwołanie Juliusza Au z funkcji dyrektora Szkoły.
- Pierwsza od założenia Szkoły wizyta Augusta hr. Cieszkowskiego w Żabikowie.
- Znaczne pogorszenie sytuacji kadrowej, materialnej, gospodarczej Szkoły.
- Powołanie nowego zarządu Centralnego Towarzystwa Gospodarczego i komisji szkolnej, które dzięki efektywnym działaniom, inwestycjom i pozyskanym funduszom wpłynęły na poprawę warunków nauczania i stanu kadry profesorskiej.
- Szkoła Żabikowska osiągnęła w tym roku szczyt swojego rozwoju – prowadzono najwięcej wykładów, zwiększono zasoby kadry profesorskiej, uczęszczało na zajęcia najwięcej słuchaczy, rozwijała się intensywnie działalność popularnonaukowa wykładowców na łamach tygodnika CTG „Ziemianin”.
- Uruchomiono seminarium ekonomiczne, laboratorium botaniczne i zoologiczne.
- Zakup tzw. „domów żelaznych” przez Augusta hr. Cieszkowskiego i przekazanie ich jako dar dla Żabikowa w celu poprawy infrastruktury Szkoły.
- Udział Wyższej Szkoły Rolniczej im. Haliny w warszawskiej wystawie rolniczej, która zaprezentowała m.in. 656 okazów pszenicy, co wzbudziło ogromne zainteresowanie i podziw odwiedzających.
- W atmosferze sukcesów i dobrej prosperity Szkoły nasilają się akty nietolerancji władz pruskich wobec jej profilu, formy własności i patriotycznych wartości, co skutkuje wydaleniem kadry profesorskiej i uczniów pochodzących z Królestwa Polskiego.
- Ostatnia uroczystość obrony tez i egzaminów siedmiu uczniów w szkole żabikowskiej.
- Sytuacja finansowa i kadrowa Szkoły uległa znacznemu pogorszeniu.
- Semestr zimowy tego roku rozpoczęło trzynastu słuchaczy przy obsadzie siedmiu profesorów.
- Otwarcie ostatniego, dwunastego semestru szkolnego.
- 16 czerwca tego roku, przy bardzo niskiej frekwencji słuchaczy, walne zgromadzenie akcjonariuszy „Spółki Akcyjnej Haliny” uchwaliło :
…”Szkołę żabikowską od 1 października zawiesić, polecając dyrekcji i radzie nadzorczej obmyślenie środków na jej reorganizację lub zastąpienie jej jakąś inną instytucją”…
W roku 1919 folwark żabikowski został darowany na rzecz Uniwersytetu Poznańskiego. Dochody ze sprzedaży gruntów przeznaczono na budowę starej części Kolegium Cieszkowskich.
Do dzisiaj zachował się budynek akademicki (ul. Powstańców Wielkopolskich), dom włodarza oraz obora ze stajnią (ul. Puszkina).
W przygotowaniu treści wykorzystano materiały archiwalne Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu;, a także publikacje: S. Malepszak: "Żabikowo. Dzieje wsi i fundacji Augusta Cieszkowskiego", 1999 r.; N. Urbanowski: "Wspomnienie o Wyższej Szkole Rolniczej imienia Haliny w Żabikowie" [dostęp: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/107215/edition/118144/content?, listopad 2020]; dr J.Au: Wiadomość o Szkole Rolniczej imienia Haliny w Żabikowie [dostęp: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/34696/edition/51859/content, listopad 2020].
