Trzeba wycisnąć jak najwięcej z sytuacji, w której się znalazło, a nauka jest świetnym polem działania dla osób niepełnosprawnych, gdyż wymaga głównie pracy umysłu”.
Stephen Hawking, Royal Insitute
Trzeciego grudnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1992 roku. 
To doskonała okazja, by przypomnieć sobie wkład pracy naukowej, wynalazczej w różne dziedziny codziennego życia wielu wybitnych postaci, które mimo ograniczeń ciała i często przeciwności losu, konsekwentnie realizowały postawione przed sobą cele.
Warto zaznaczyć, iż zmiany w percepcji społecznej osób z niepełnosprawnościami w Europie zaczęły pojawiać się dopiero po rewolucji francuskiej w 1789 roku. Wcześniej niepełnosprawność była często wiązana z działaniem sił nadprzyrodzonych, a osoby z dysfunkcjami były skazywane na całkowitą izolację lub śmierć. Tymczasem kolejne wieki objawiły wielkie osiągnięcia osób z niepełnosprawnościami, czego dowodem są choćby wspomniane niżej postaci.
Jak wynika z wielu badan i analiz znani fizycy Isaak Newton (1643-1727) i Albert Einstein (1879-1955) cierpieli na zespół Aspergera, jednak fakt ten nie ograniczył ich działalności naukowej, a prawo grawitacji i teoria względności na dobre zagościły w podręcznikach szkolnych.
Inny badacz, amerykański matematyk, inżynier, pochodzenia niemieckiego, Karl Staeinmetz (1865-1923), choć obciążony poważnymi dysfunkcjami kręgosłupa i narządu wzroku, opatentował około 200 wynalazków, a wśród nich znalazł się m.in. silnik histerezowy stosowany np. w napędach zegarków. Przyczynił się także do stworzenia efektywniejszych silników elektrycznych. Przede wszystkim jednak dzięki jego pracy pojawił się prąd zmienny w gniazdkach, pozwalający na obniżenie kosztów produkcji w wielu fabrykach.
Dysfunkcja narządu słuchu nie ograniczyła również aktywności naukowej Edwina Krebsa (1918-2009), znanego z odkrycia procesu odwracalnej fosforylacji białek, za co zdobył Nagrodę Nobla w dziedzinie podstawowych badań medycznych.
Chorujący na schizofrenię John Nash (1928-2015), wybitny matematyk, twórca podstawy teorii gier, a za swoje osiągnięcia otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Zarys jego biografii można poznać za sprawą filmu pt. Piękny umysł.
Niewidomy Holender Geerat Vermeij (ur. w 1946 roku) opracował teorię mezozoicznej rewolucji morskiej, która zakłada przyspieszoną ewolucję ekosystemów morskich wskutek drapieżnictwa.
Warto wspomnieć także o Temple Grandin (1947), amerykańskiej badaczce z dziedziny zootechniki, która swoją chorobę (autyzm) wykorzystała do badania behawioru zwierząt w warunkach chowu (zwłaszcza bydła) oraz popularyzacji faktów na temat autyzmu (czemu przysłużył się m.in. film biograficzny Temple Grandin).
Jedną z popularniejszych postaci ostatnich lat stał się Stephen Hawking - astrofizyk, kosmolog, fizyk teoretyczny. Choć mocno ograniczony ruchowo ze względu na stwardnienie zanikowe boczne, prowadził intensywne prace naukowe nad czarnymi dziurami i grawitacją kwantową, a swoje przemyślenia przedstawił w popularnonaukowej książce pt. Krótka historia czasu. Od Wielkiego Wybuchu do czarnych dziur, uznanej za światowy bestseller. Specyfikę życia naukowca zobrazował film Teoria wszystkiego.
Analizując dokonania choćby tych wspomnianych naukowców warto zaznaczyć, że na wielu płaszczyznach życia ludzkie pragnienia bez względu na płeć, miejsce zamieszkania, czy niepełnosprawność są zbliżone. Osoby z niepełnosprawnościami potrzebują jednak stworzenia odpowiednich warunków do ich realizacji, ale przede wszystkim zrozumienia i społecznej akceptacji – tak jak każdy.
dr inż. Sylwia Zwolińska-Graja
